Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2011

ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΜΠΑΙΝΕΙ ΚΟΜΜΑ

Κόμμα (,) (παυστικό σημείο στίξης: μικρότερο σε σχέση με την τελεία σταμάτημα της φωνής) βάζουμε στις εξής περιπτώσεις:

1. Όταν έχουμε ασύνδετο σχήμα, όταν δηλαδή παρατάσσονται είτε ασύνδετες λέξεις ή φράσεις (Ο καθηγητής σήμερα ζήτησε από την Άννα, τον Γιώργο, τον Χρήστο και την Κάλια να διαβάσουν το μάθημα.) είτε όμοιες προτάσεις (Το πρωί ξύπνησα στις 7:00, πήρα πρωινό, ετοίμασα τα βιβλία μου, ανέβηκα στο σχολικό και πήγα σχολείο.»


2. Στην παρατακτική αντιθετική σύνδεση, και κυρίως πριν από τον αντιθετικό σύνδεσμο αλλά (Του το είπα, αλλά δεν ήρθε)

3. Στις κύριες παρενθετικές προτάσεις, πριν και μετά από αυτές (Η γνώση, πρόσθεσε ο καθηγητής, ανοίγει νέους ορίζοντες στη σκέψη μας) κ.λπ.

4.Στις παρενθετικές φράσεις (Η κατάσταση, κατά την άποψή μου, είναι πολύ δύσκολη.)

5.Στην υποτακτική σύνδεση:
Πριν από τις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις, όταν η δευτερεύουσα πρόταση δηλώνει κάποια επιρρηματική σχέση (αιτία, χρόνο, υπόθεση κ.λπ.), π.χ. «Αυτό ήταν απαραίτητο, επειδή η περιοχή ήταν πολύ εκτεθειμένη σε πειρατικές επιδρομές.»
Στις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις, βάζουμε κόμμα μόνο όταν αυτές έχουν θέση ονοματικού προσδιορισμού και ειδικότερα επεξήγησης, π.χ. «Φοβάμαι και τούτο, μήπως αποτύχω». Στις περιπτώσεις που οι ονοματικές προτάσεις έχουν θέση υποκειμένου, αντικειμένου ή κατηγορούμενου δεν βάζουμε κόμμα, π.χ. «Φοβάμαι μήπως αποτύχω»
• Στις δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις βάζουμε κόμμα, όταν αυτές είναι α) επιρρηματικές που προσδιορίζουν κάποιον όρο πλην του ρήματος, π.χ. «Πήγα στο σπίτι, όπου γεννήθηκα», β) ονοματικές επιθετικές προσθετικές/παραθετικές/μη περιοριστικές (λειτουργούν ως επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη που αναφέρονται και παραθέτουν μια λεπτομέρεια που δε θεωρείται απαραίτητη για τη διάκριση και τον επακριβή προσδιορισμό αυτής), π.χ. «Έχασα το κινητό, το οποίο μού χάρισε ο πατέρας μου».
Δε βάζουμε κόμμα στις υπόλοιπες περιπτώσεις: α) στις επιρρηματικές που προσδιορίζουν άμεσα το ρήμα, π.χ. «Πήγαινε όπου θέλεις», β) στις ελεύθερες ονοματικές αναφορικές που έχουν θέση υποκειμένου, αντικειμένου ή κατηγορούμενου, π.χ. «Διάβασα όσα μου είπες», β) στις επιθετικές αναφορικές που είναι προσδιοριστικές/περιοριστικές (η πληροφορία αναγκαία για τον προσδιορισμό-κατανόηση της λέξης στην οποία αναφέρεται), π.χ. «Στην κατηγορία αυτή ανήκουν αριθμοί οι οποίοι είναι ζυγοί»

6. Στην επεξήγηση ή παράθεση, πριν και μετά τη λέξη (Ο φίλος μου, ο Μάκης, αγόρασε καινούργιο κινητό.)

7. Στους αριθμούς για τη διάκριση των δεκαδικών ψηφίων (Το αγόρασα 150, 70 Ευρώ)

8. Στο αναφορικό «ό,τι»



9. Στη κλητική προσφώνηση (Άννα, έλα γρήγορα) και όταν αυτή είναι μέσα στην πρόταση (παρένθετη προσφώνηση) το κόμμα μπαίνει πριν και μετά τη λέξη (Γιατί, μπαμπά, τρέχεις;)

10. Στα προτασιακά-κειμενικά επιρρήματα, αν βρίσκονται μέσα στην πρόταση, πριν και μετά από αυτά (Ο φίλος μου, λοιπόν, αποφάσισε να φύγει), ή αν βρίσκονται στην αρχή (το ίδιο ισχύει και για προτασιακά μόρια), π.χ. «Ναι, θα έρθω / Βέβαια, θα έρθω».
Ο γενικός κανόνας που ορίζει ένα επίρρημα ή οτιδήποτε άλλο έχει επιρρηματική χρήση (π.χ. όχι, μπα κ.λπ.) ως προτασιακό-κειμενικό επίρρημα είναι να προσδιορίζει το σύνολο της πρότασης (είναι δηλαδή προσδιορισμός της πρότασης) ή ένα ευρύτερο τμήμα κειμένου και να υπηρετεί τη συνοχή του κειμένου, λειτουργώντας ως κειμενικός δείκτης, παραπέμποντας δηλαδή τον δέκτη σε πληροφορίες που προηγούνται ή έπονται.
Δεν θεωρείται προτασιακό ένα επίρρημα το οποίο προσδιορίζει το ρήμα της πρότασης ή ένα όρισμα αυτής.
Υπό την έννοια αυτή, όταν το "επίσης, ακόμη, όμως, ωστόσο" και πολλά άλλα προσδιορίζουν ολόκληρη την πρόταση ή ένα ευρύτερο τμήμα κειμένου, παίρνουν κόμμα είτε βρίσκονται στην αρχή της πρότασης είτε μέσα σ΄ αυτήν.


32 σχόλια:

  1. α) Το "επίσης" και το "ακόμα" μπορούν να λειτουργήσουν ως προτασιακά επιρρήματα? Θέλω να πω, θα τοποθετηθούν ανάμεσα σε κόμματα, όταν βρίσκονται μέσα στην πρόταση?
    β) πότε το "όμως" μπαίνει ανάμεσα σε κόμματα, όταν βρίσκεται μέσα στην πρόταση?
    Π.χ. Το προϊόν πωλείται σε υψηλότερη τιμή στη Βόρεια Ελλάδα, χαμηλότερη όμως σε σχέση με το κόστος παραγωγής του.
    ή
    Το προϊόν πωλείται σε υψηλότερη τιμή στη Βόρεια Ελλάδα, χαμηλότερη, όμως, σε σχέση με το κόστος παραγωγής του.
    Η παραπάνω απορία μου ισχύει και για το "ωστόσο".
    Ευχαριστω εκ των προτέρων

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δημήτρη, καταρχάς ευχαριστώ για το ότι έγινες μέλος και για την ερώτηση.
    Ο γενικός κανόνας που ορίζει ένα επίρρημα ή οτιδήποτε άλλο έχει επιρρηματική χρήση (π.χ. όχι, μπα κ.λπ.) ως προτασιακό-κειμενικό επίρρημα είναι να προσδιορίζει το σύνολο της πρότασης (είναι δηλαδή προσδιορισμός της πρότασης) ή ένα ευρύτερο τμήμα κειμένου και να υπηρετεί τη συνοχή του κειμένου, λειτουργώντας ως κειμενικός δείκτης, παραπέμποντας δηλαδή τον δέκτη σε πληροφορίες που προηγούνται ή έπονται.
    Δεν θεωρείται προτασιακό ένα επίρρημα το οποίο προσδιορίζει το ρήμα της πρότασης ή ένα όρισμα αυτής.
    Υπό την έννοια αυτή, όταν το "επίσης, ακόμη, όμως, ωστόσο" και πολλά άλλα προσδιορίζουν ολόκληρη την πρόταση ή ένα ευρύτερο τμήμα κειμένου, παίρνουν κόμμα είτε βρίσκονται στην αρχή της πρότασης είτε μέσα σ΄ αυτήν.
    Στο παράδειγμά σου, το "όμως" κανονικά δεν παίρνει κόμμα, διότι δεν προσδιορίζει το σύνολο της πρότασης, αλλά ένα όρισμά της, το "υψηλότερη-χαμηλότερη τιμή".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σας ευχαριστω πολύ για την άμεση απάντηση.
    Η απορία μου σχετικά με το "επίσης" μου δημιουργήθηκε,επειδή το συγκεκριμένο επίρρημα δεν μνημονεύεται στα προτασιακά - κειμενικά επιρρήματα σε καμία από τις έγκριτες γραμματικές που μελέτησα.
    Σας ευχαριστω πολύ και πάλι και συγχαρητήρια για το blog!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μόλις φτάσει ο Μάρτης έρχεται σαν κράχτης.
    Ένα ψαλιδάκι στην μικρή ουρά του έχει για τιμόνι κι από την χαρά του φεύγει σαν σφενδόνι.



    πού θα βάλουμε κόμμα δάσκαλε;
    μπορείτε να μας βοηθήσετε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Στη λέξη "Μάρτης".
    Μόλις φτάσει ο Μάρτης, έρχεται σαν κράχτης.
    Ένα ψαλιδάκι στην μικρή ουρά του έχει για τιμόνι κι από την χαρά του φεύγει σαν σφενδόνι.
    Αν και στην ποιητική λειτουργία της γλώσσας τα πράγματα είναι πιο σχετικά και ρευστά...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. α) Στον πλάγιο λόγο τα κόμματα μπαίνουν όπως και στον ευθύ, ιδίως όσον αφορά τις δευτερεουσες προτάσεις;
    Π.χ. θα πούμε: "Μου είπε ότι θα ρθει αν και ήταν στενοχωρημένος" ή "Μου είπε ότι θα ρθει, αν και ήταν στενοχωρημένος";
    β) όταν από ειδική προταση εξαρτάται άλλη επιρρηματική πρόταση και αυτή παρεμβάλλεται μεταξύ του ότι και του ρήματος εξάρτησης θα μπει ανάμεσα σε κόμματα;
    Π.χ.: "Επισημαίνεται ότι αν γίνει δεκτή η άποψη αυτή, θα πρέπει επίσης να γίνει δεκτό..."
    ή Επισημαίνεται ότι, αν γίνει δεκτή η άποψη αυτή, θα πρέπει επίσης να γίνει δεκτό..."
    Ευχαριστω πολύ εκ των προτέρων και χρόνια πολλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δημήτρη, χρόνια πολλά.
    α) Στον πλάγιο λόγο τα κόμματα μπαίνουν κανονικά όπως και στον ευθύ. Οπότε:"Μου είπε ότι θα ρθει, αν και ήταν στενοχωρημένος"
    β) Ναι, θα μπει ανάμεσα σε κόμματα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος19 Μαΐου, 2011

    Όταν το προτασιακό επίρρημα βρίσκεται σε φράση περιόδου που ήδη χωρίζεται με κόμμα από την υπόλοιπη περίοδο πρέπει να χωριστεί και αυτό με κόμματα?
    Π.χ.
    Βάσει, μάλιστα, της προσέγγισης αυτής,... ή Βάσει μάλιστα της προσέγγισης αυτής
    Σύμφωνα, λοιπόν, με την ως άνω άποψη, .... ή
    Σύμφωνα λοιπόν με την ως άνω άποψη
    Ήδη, λοιπόν, από τις αρχές της δεκαετίας του '80,.... ή
    Ήδη λοιπόν από τις αρχές της δεκαετίας του '80,....
    Ευχαριστώ πολύ εκ των προτέρων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ανώνυμος19 Μαΐου, 2011

    Είναι ορθότερο να πούμε: Από την πρώτη πρόταση του Προοιμίου και, συγκεκριμένα, από τη φράση... προκύπτει ότι
    ή
    Από την πρώτη πρόταση του Προοιμίου, και συγκεκριμένα από τη φράση..., προκύπτει ότι

    Ευχαριστώ πολύ εκ των προτέρων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Βασίλης Πρασσάς20 Μαΐου, 2011

    Νομίζω πως στην πρώτη περίπτωση δε χρειάζεται να μπει κόμμα, διότι/όταν το επίρρημα αναφέρεται σε ένα όρισμα της πρότασης, κανονικά δεν είναι προτασιακό-κειμενικό.

    Στη δεύτερη περίπτωση νομίζω πως ορθότερο είναι:
    Από την πρώτη πρόταση του Προοιμίου, και συγκεκριμένα από τη φράση..., προκύπτει ότι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ανώνυμος12 Ιουλίου, 2011

    Όταν χρησιμοποιούμε το "...έτσι ώστε..." χρησιμοποιούμε κόμμα;
    Λογικά, πριν το ώστε προηγείται κόμμα, εφόσον ακολουθεί δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση.

    Χριστίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμος11 Μαρτίου, 2012

    Γεια σας θα ήθελα να ρωτήσω αν οι συνδετικές λέξεις έπειτα, αρχικά, επιπρόσθετα, Ειδικότερα, συγκεκριμένα, συνεπώς όταν βρίσκονται στην αρχή της πρότασης παίρνουν κόμμα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Θα ήθελα να σας ρωτήσω για την ακόλουθη πρόταση:

    π.χ Έχει δωρεάν τηλέφωνο και internet.
    Έχει τηλέφωνο και internet, δωρέαν.
    Σε ποια περίπτωση παρέχεται δωρεάν τηλέφωνο και δωρεάν internet;
    Να υποθέσω ότι εάν η 1η πρόταση λάβει κόμμα μετά το δωρέαν θα ισχύει και για τα 2, αλλιώς ισχύει μόνο για το τηλέφωνο; Ή μήπως για να υπάρχει διαχωρισμός πρέπει να μπει κόμμα πριν από και;

    Σας ευχαριστώ θερμά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλή -δύσκολη- περίπτωση
      Και στις δύο περιπτώσεις νομίζω πως ισχύει "δωρεάν τηλέφωνο και δωρεάν ίντερνετ". Ακόμη και στην 1η, διότι η επιθετική χρήση του "δωρεάν" μεταφέρεται συμπλεκτικά και στο ιντερνετ, υπό την έννοια ότι το δεύτερο "δωρεάν" στο ιντερνετ είναι πλεονασμός.

      Η 1η "έχει δωρεάν, τηλέφωνο και ιντερνετ" μάλλον δεν στέκει, διότι το "τηλέφωνο και ιντερνετ" θα πρέπει να θεωρηθεί επεξήγηση στο "δωρεάν" (δύσκολο). Εκτός αν συμπληρωθεί με κάποιο ουσιαστικό, π.χ. "δωρεάν παροχές".

      Η 2η στέκει, διότι το "δωρεάν" έχει θέση παράθεσης ("τα οποία είναι δωρεάν")

      Όσον αφορά στο "έχει δωρεάν τηλέφωνο, και ίντερνετ" ή καλύτερα "έχει τηλέφωνο δωρεάν, και ίντερνετ" δηλώνει διαχωρισμό. Το κόμμα αυτό είναι το γνωστό "κόμμα της Οξφόρδης" (το προτείνει το εν λόγω ίδρυμα και αποτελεί σημείο διεθνών συζητήσεων).

      Η περίπτωση "έχει τηλέφωνο δωρεάν και ιντερνετ" δηλώνει επίσης εν μέρει διαχωρισμό, διότι το "δωρεάν" γίνεται κατηγορηματικός προσδιορισμός και αποδίδει μια ιδιότητα που μπορεί να "περιοριστεί" στο ουσιαστικό (τηλέφωνο) που προσδιορίζει.

      Ευχαριστώ

      Διαγραφή
    2. Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που διαθέσατε. Να είστε καλά!

      Διαγραφή
  14. Σαφως και η εποχή που η ομοφυλοφιλία θεωρούνταν ψυχική ασθένεια έχει για την επιστήμη πέρασει ανεπιστρεπτί.

    θελει καπου κομμα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Εδώ και δεκαετίες, ιατρικοί και ψυχολογικοί οργανισμοί διεθνούς εμβέλειας έχουν αποσυνδέσει την ομοφυλοφιλία με ενδογενή ψυχοπαθολογία.

    σωστο το κομμα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Εκεί, σε αυτά τα Θεία Οράματα είναι γραμμένη η πορεία σου, αγαπημένη μου...

    είναι σωστό το κόμμα, δάσκαλε;

    δηλαδή πριν το αγαπημένη μπαίνει κόμμα;;;
    ευχαριστώ πολυ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ανώνυμος06 Μαΐου, 2015

    Δάσκαλε, χρειάζεται κόμμα κάπου στην παρακάτω πρόταση;
    Σας προσκαλούμε στο γάμο μας (,) που θα γίνει το Σάββατο 27 Ιουνίου και ώρα 7:30 μ.μ. στον Άγιο Κωνσταντίνο (,) στη Γλυφάδα.
    Ευχαριστώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καταρχάς, καλά στέφανα!
      Θέλει κόμμα και στις δύο περιπτώσεις
      Σας προσκαλούμε στο γάμο μας, που θα γίνει το Σάββατο 27 Ιουνίου και ώρα 7:30 μ.μ. στον Άγιο Κωνσταντίνο, στη Γλυφάδα.

      Διαγραφή
  18. ΚΑΚΟΥΔΑΚΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ11 Αυγούστου, 2015

    Δάσκαλε, κατ΄αρχάς να σας ευχαριστήσω για το χρόνο που μας διαθέτετε.
    Έχω συναντήσει σε κείμενο , λογοτεχνικού βιβλίου, "και" να ακολοθεί μετά από κόμμα.Είναι σωστό; αν ναι, σε ποιές περιπτώσεις;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, αν πριν το "και" υπάρχει ένα παρενθετικό λεκτικό σύνολο ή πρόταση και το "και" συμπλέκει αυτό που ακολουθεί με αυτό που προηγείται του παρενθετικού σκεπτικού.

      Διαγραφή
  19. Μετά από συμπερασματικό σύνδεσμο στην αρχή μιας περίοδου ακολουθεί κόμμα;

    π.χ.
    Άρα,...
    Επομένως,...
    Συνεπώς,...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Καλησπέρα
    Η δομή "΄Οταν θέλουμε να βγούμε έξω, είτε για να συναντήσουμε κάποιον είτε για να διασκεδάσουμε,πρέπει να έχουμε καλή διάθεση"
    έχει σωστά τα κομματα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Ποτέ δεν μπορούσες να κάνεις μια επιλογή.

    Μπαίνει κόμμα μετά το ποτέ ή όχι; Αν το είχα βάλει: "Δεν μπορούσες ποτέ να κάνεις μια επιλογή." ;

    Τι γίνεται με τα χρονικά;
    Ευχαριστώ και καλημέρα σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Τα ''επίσης, λοιπόν κ.τ.λ'' όταν βρίσκονται ΜΕΣΑ στην πρόταση παίρνουν κόμμα και πριν και μετά;

    ΑπάντησηΔιαγραφή